Tĩnh điện là một hiện tượng thường xảy ra trong đời sống hàng ngày. Đối với nhiều người thì tĩnh điện hiểu đơn giản là cảm giác giống như bị giật điện khi đi lại trên thảm hoặc khi cởi áo vào những ngày mua đông. Tĩnh điện là một vấn đề quan trọng trong lĩnh vực công nghiệp, quốc phòng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về hiện tượng tĩnh điện.
Nội dung bài viết
Tĩnh điện là gì?
Tĩnh điện được hiểu là sự mất cân bằng điện tích trên bề mặt của vật liệu. Sự mất cân bằng điện tích này tạo ra điện trường và giá trị này có thể đo được và nó có thể ảnh hưởng tới các vật thể khác.
Phóng tĩnh điện
Phóng tĩnh điện là hiện tượng phóng, xả điện tích rất nhanh với giá trị điện trường rất lớn. Hiện tượng này thường xảy ra khi hai loại vật liệu cọ xát vào nhau, trong đó một vật liệu sẽ mang tích điện âm và vật liệu còn lại mang điện tính dương.
Ảnh hưởng của tĩnh điện trong các ngành công nghiệp
Ngành công nghiệp điện tử
Phóng tĩnh điện sẽ sinh ra nhiệt lượng cao, trong ngành công nghiệp điện tử sức nóng từ hiện tượng này có thể gây ra những tổn thất nghiêm trọng cho các mạch điện tử. Sức nóng dữ dội từ điện tích có thể làm tan chảy hoặc bốc hơi các bộ phận nhỏ bên trong khiến thiết bị bị hỏng.
Hiện nay các thiết bị ngày càng được làm nhỏ gọn và có hiệu năng cao. Điều này đồng nghĩa nếu hiện tượng phóng tĩnh điện xảy ra thì sẽ chắc chắn làm hỏng các bảng mạch, chip bên trong. Do đó việc kiểm soát phóng tĩnh điện là điều vô cùng quan trọng.
Ngành công nghiệp in ấn
Ngành in ấn cũng thường cũng phải đối mặt với các sự cố tĩnh điện. Hiện tượng thường xảy ra khi máy in hoạt động với cường độ cao. Lúc này sẽ tạo ra trên bề mặt màng một lượng tĩnh điện khoản 18,000 vôn. Với điện áp ở mức này, băng giấy trở thành nam châm hút các vật thể lại với nhau. Các ảnh hưởng của tĩnh điện trong ngành in có thể kể đến như:
- Bụi bám vào bề mặt giấy
- Chồng giấy không vỗ phẳng được
- Giấy cắt ra bị rối
Ngành sản xuất dược phẩm
Tĩnh điện sẽ hút các hạt trong không khí trong các phòng sản xuất dược phẩm. Điều này sẽ làm cho chất lượng của thuốc không đạt đúng yêu cầu. Các phương pháp kiểm soát tĩnh điện tại các khu vực sản xuất dược phẩm thường là kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm.
Xem thêm: Quy định về nhiệt độ và độ ẩm của phòng sạch sản xuất dược phẩm
Ngành hàng không
Nếu máy bay đang bay trên không, dòng điện sinh ra do ma sát với không khí không được dẫn đi trong quá trình hạ cánh, khi phi hành đoàn tiếp cận thân máy bay, phóng tia lửa điện sẽ xảy ra giữa người và máy bay, có thể hạ gục người trong trường hợp nghiêm trọng.
Ngành vận tải
Nguy cơ lớn nhất của tĩnh điện là tia lửa điện đốt cháy một số chất dễ cháy và gây nổ. Đối với xe tải chuyên dùng để chở nhiên liệu lỏng như xăng, dầu diesel, trong quá trình đổ xăng và vận chuyển, nếu lượng tĩnh điện sinh ra do ma sát, va chạm giữa nhiên liệu và thùng dầu không được xả kịp thời sẽ sinh ra tia lửa điện và gây cháy nổ nếu tích tụ đến mức độ nhất định.
Tĩnh điện có ảnh hưởng đến sức khỏe không?
Hiện tượng tĩnh điện thường xảy trong những ngày giá lạnh và độ ẩm không khí ở mức thấp. Chúng ta thường gặp hiện tượng tĩnh điện khi vô tình chạm vào nắm cửa, co kéo chăn, bật công tắc đèn, hoặc vô tình chạm vào đồ vật kim loại.
Tĩnh điện không gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Thông thường, yếu tố tĩnh điện từ quần áo, chăn chủ yếu do nguyên liệu, tính chất lý hóa của các loại xơ sợi bên trong. Khi hai vật liệu tiếp xúc nhau, điện tích sẽ chuyển từ vật này sang vật kia, dẫn tới sự dư thừa điện tích dương trên một vật, và thừa điện tích âm ở vật còn lại.
Giải pháp xử lý tĩnh điện cho mùa đông
Tăng cường độ ẩm cho không khí
Vào mùa đông, độ ẩm trong không khí thường khá thấp. Do đó, để hạn chế hiện tượng tĩnh điện khi ở nhà, bạn có thể sử dụng máy phun sương tạo ẩm.
Chất liệu quần áo
Các chuyên gia cho rằng, mặc đồ có chất liệu sợi tổng hợp như polyester, nylon có thể dễ dẫn tới tĩnh điện, do đó mọi người nên sử dụng quần áo có chất liệu vải tự nhiên như cotton.
Ngoài ra, việc ngâm với nước xả vải cũng có thể giúp làm mềm quần áo và ngăn tĩnh điện. Phơi khô tự nhiên thay vì sấy quần áo cũng giúp giảm nguy cơ tĩnh điện hơn.
Hạn chế đi giày cao su
Đây là chất cách điện mạnh, làm tăng khả năng gây tĩnh điện khi bạn vô tình đi qua tấm thảm bằng len hoặc nylon. Các chuyên gia của Đại học Birmingham cho hay, giày da sẽ là một lựa chọn hoàn hảo vào mùa đông để tránh hiện tượng tĩnh điện.
Thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên
Duy trì và tăng cường độ ẩm cho làn da là một cách tuyệt vời để tránh gây tĩnh điện trong điều kiện thời tiết hanh khô. Mọi người có thể thoa kem dưỡng ẩm thường xuyên, đặc biệt là khi mặc quần áo có chất liệu như polyester, nylon.
Giải pháp chống hiện tượng tĩnh điện
Đối với các chất liệu đẫn điện thì phương pháp thường gặp nhất là nối đất trực tiếp.
Các sản phẩm, linh kiện điện tử dễ dàng bị hư hỏng bởi tĩnh điện. Để bảo vệ các sản phẩm này, người ta sử dụng các loại túi có khả năng chống tĩnh điện.
Để chống tĩnh điện cho một hệ thống máy in, người ta gắn những thanh khử tĩnh điện lên một số vị trí để nó trung hoà các ion tạo ra từ giấy trong quá trình cọ xát, xả cuộn, sấy khô…
Để chống tĩnh điện trong quá trình sơn, người ta sử dụng quạt ion hoặc thanh khử tĩnh điện gắn ở vị trí gần nơi phun sơn để những thiết bị này khử ion trong các hạt sơn. Do không bị nhiễm tĩnh điện, các hạt sơn bám chắc chắn vào bề mặt hạt cần sơn, tạo nên lớp sơn thẩm mỹ hơn.
Ứng dụng của tĩnh điện trong đời sống
Có lợi với sức căng cơ học: ở các vật liệu áp điện, các electron đúng là có thể bị ép ra khỏi chỗ và buộc phải di chuyển ra khỏi vùng đó dưới sức căng cơ học. Điện áp do sự mất cân bằng điện tích thu được khi đó được khai thác để thực hiện công. Một ứng dụng là khai thác năng lượng, nhờ đó các dụng cụ công suất thấp có thể hoạt động dựa trên năng lượng tạo ra bởi các dao động nhiệt.
Ứng dụng cho microphone tinh thể: Sóng âm trong không khí có thể làm uốn một màng chắn nối với một bộ phận áp điện biến đổi sóng âm thành tín hiệu điện. Khi hoạt động ngược lại, tín hiệu điện có thể làm cho bộ phận biến năng áp điện trong loa chuyển động, từ đó tái tạo lại âm thanh.
Ứng dụng cho các máy photocopy và máy in laser: dựa vào sự nhiễm điện cục bộ ảnh hưởng bởi ánh sáng có cường độ mạnh.
Nhà máy chạy than sử dụng các chất kết tủa tĩnh điện để thu gom các hạt mịn trong ống khói để chúng có thể được gom lại dưới dạng chất thải rắn thay vì phóng thích vào không khí.
Ứng dụng trong sơn tĩnh điện: nhờ có hiện tượng tĩnh điện mà nước sơn bị hút và bám nhiều hơn lên vật cần sơn, ít bị tổn thất dung dịch sơn.
Ứng dụng vào sản xuất trang bị bảo hộ lao động phòng sạch như: quần áo chống tĩnh điện, găng tay chống tĩnh điện, giày chống tĩnh điện,…
Tường Vân là đơn vị tiên phong tại thị trường Việt Nam, chuyên cung cấp các dự án Phòng sạch hoàn thiện kể từ năm 2012. Chúng tôi đã trải qua hơn 30 năm hoạt động chuyên nghiệp trong ngành phòng sạch và gần 10 năm chính thức tại thị trường Việt Nam.
Để được tư vấn chi tiết vui lòng liên hệ theo hotline: 0971772013 – Công ty TNHH Phòng sạch Tường Vân
